Κολλίνες
Αφήνοντας τη Βλαχοκερασιά και ακολουθώντας το δρόμο που πηγαίνει προς τις Κολλίνες, δε φαντάζεσαι στην αρχή το θέαμα που θα ακολουθήσει: αξίζουν ειλικρινά συγχαρητήρια στο δασαρχείο Τρίπολης, για την περίφημη και τεράστια σε έκταση αναδάσωση που έχει κάνει σ' ολόκληρη την περιοχή γύρω από το χωριό, η οποία γενικά ονομάζεται Αρκαδικός Δρυμός Σκιρίτιδας.
Ένα πυκνό, υγρό και υγιέστατο δάσος από μαυρόπευκα, έλατα, καστανιές, αλλά και διάφορες «πειραματικές» δασικές εκτάσεις, με είδη που δεν ανήκουν στην τοπική χλωρίδα, όπως με πληροφόρησαν οι ντόπιοι, σε συντροφεύουν στη διαδρομή προς τις Κολλίνες και συναγωνίζονται σε ομορφιά τα αμιγώς φυσικά δάση που υπάρχουν αλλού.
Όμως, οι εκπλήξεις για τον ταξιδιώτη δεν τελειώνουν εδώ φτάνοντας πολύ κοντά στο χωριό, μια εκπληκτική θέα περιμένει ξαφνικά να ξεδιπλωθεί στα ανύποπτα και χορτασμένα από το δάσος μάτια του: ολόκληρος ο όγκος του Ταύγετου στο δεξί χέρι και ολόκληρος ο όγκος του Πάρνωνα στο αριστερό προσφέρουν άμεσα την αίσθηση του απείρου, έτσι όπως οι κορυφογραμμές τους εκτείνονται - ειδικά του Ταΰγετου - στα πέρατα του ορίζοντα.
Συνειδητοποιείς τότε ότι μπορείς ελεύθερα και απρόσκοπτα να περιπλανηθείς μέσω του οπτικού σου πεδίου στα δύο από τα τρία «πόδια» της Πελοποννήσου και να αντιληφθείς όσο ελάχιστες ακόμα φορές την ομορφιά και την αξία του παράδεισου που ζούμε, της Ελλάδας.
Όμως, οι Κολλίνες έχουν κι άλλες συγκινήσεις να δώσουν. Έτσι, αφού ξεπεράσαμε το «σοκ» της θέας και φτάσαμε στο χωριό, γρήγορα καταλάβαμε ότι πρόκειται για «πραγματικό» χωριό. Πολλοί άνθρωποι εκεί, οι περισσότεροι μάλλον, χρησιμοποιούν μόνο τα γαϊδουράκια για τη μετακίνηση τους, ενώ τα αυτοκίνητα είναι κάτι που δεν βλέπεις εύκολα.
Αλλά και η ίδια τους η ζωή μαρτυράει ότι δεν έχουν ακόμα επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τον πολιτισμό - αλλά αυτά είναι θέματα που δε θα μας απασχολήσουν άλλο εδώ.
Απλά τα αναφέρω, ώστε να είστε κι εσείς «στο κλίμα» και στο χρόνο του χωριού, που σίγουρα ανήκει στο παρελθόν.
Φτάνοντας, λοιπόν, στην κεντρική πλατεία του χωριού, ακόμα ένα αξέχαστο και όχι τόσο συχνό θέαμα μας περίμενε. Στο καφενείο του χωριού, μια «στρατιά» από γέροντες βρίσκονταν παραταγμένοι στα τραπεζάκια του, λες και μας περίμενε για να μας δώσει πληροφορίες.
Όλα λοιπόν καλά. Έτσι δε γινόταν παρά να βρούμε ένα σωρό στοιχεία για τις παραδόσεις του χωριού. Λεπτομέρειες νια τα ονόματα των μαρτύρων που μου περιέγραψαν τα παρακάτω, καθώς και προσωπικά τους περιστατικά, θα μπορέσει ο αναγνώστης να βρει στο κεφάλαιο «Κολλίνες» του Β' τόμου του βιβλίου μου «Η Άγνωστη Πελοπόννησος»: «Αρκαδία». Εκεί, ακόμα, θα διαβάσει και κάποιες άλλες - δημοσιευμένες από άλλους συγγραφείς - πολύ σημαντικές παραδόσεις που αφορούν στο χωριό.
Ο πρώτος θρύλος που έμαθα αφορά στο «Κουφό Βουνί», ή αλλιώς «Πλατυόρος», ένα λοφίσκο που πάνω του βρίσκεται η εκκλησία των Αγίων Θεοδώρων. Για το «Κουφό Βουνί» λένε ότι είναι κούφιο από τις πολλές τρύπες και άπατο, ενώ έχουν βρει μέσα και λίμνη. Για τις τρύπες εικάζουν οι ντόπιοι ότι οφείλονται στα αρχαία μεταλλεία των Σπαρτιατών, απ' όπου έβγαζαν τον λεγόμενο «ολίγιστο» ή «λαμπινόχωμα», όπως λέγεται σήμερα. Ο ολίγιστος χρησιμοποιόταν στην παραγωγή σιδήρου.
Πρέπει, όμως, να παρατηρήσω ότι τις πληροφορίες σχετικά με τον «ολίγιστο» ή «λαμπινόχωμα» δεν κατόρθωσα να τις διασταυρώσω με κάποια άλλη πηγή. Έτσι τις δημοσιεύω με επιφύλαξη για το κατά πόσο είναι ορθές. Αυτό, όμως, δεν έχει και τόση σημασία, μια και η παράδοση είναι αυτό που μας ενδιαφέρει.
Ακόμα για το «Κουφό Βουνί» οι κάτοικοι έχουν να λένε ότι βγάζει στο χωριό Παρδάλι της Λακωνίας.
Νεράιδες έβγαιναν φυσικά σε όλα τα ρέματα γύρω από τις Κολλίνες, όμως η... αδυναμία τους ήταν η θέση «Νεραϊδόβρυση», που βρίσκεται έξω από το χωριό και πριν τα σύνορα με τη Λακωνία, όπου και γινόταν συνωστισμός από δαύτες!
Οι παλαιότεροι φοβούνταν να περάσουν νύχτα από τη μικρή εκκλησία «Παναγίτσα», που κάποτε υπήρχε μέσα στο χωριό, διότι εκεί εμφανιζόταν στοιχειό με τη μορφή μοσχαριού.
Ο «Γιότσαλης» είναι ένα περίεργο στοιχειό, την ύπαρξη του οποίου πιστεύουν όλοι στο χωριό. Το περιγράφουν σα σατανικό αόρατο πουλί ή σαν αερικό, το οποίο μιμείται διάφορες κραυγές και φωνές τη νύχτα με σκοπό να παρασύρει τους ανθρώπους στο γκρεμό.
Στις Κολλίνες εμφανίζεται και πλανητικό φως, το οποίο, όμως, περιέργως οι κάτοικοι το ονομάζουν σμερδάκι. Πρόκειται για ένα φως που βγαίνει από τον Άγιο Δημήτρη, στο νεκροταφείο του πέρα χωριού, κατεβαίνει στη ρεματιά και φτάνει στο προ-σκυνητάρι «Σταυρός», μια διαδρομή που θα καταλάβετε καλύτερα εξετάζοντας τη σχετική φωτογραφία.
Σε όλη του την πορεία, μέχρι που φτάνει στο σταυροδρόμι των Κάτω Κολλινών, το φως, που μοιάζει με φαναράκι, αναβοσβήνει.
Φυσικά υπήρχαν και τα «κλασικά» σμερδάκια στο χωριό, όπως αυτό που βάτευε τα βόδια και τα πρόβατα του συχωρεμένου Μ.Σ.. Τα ζώα του φυσικά έπειτα ψόφαγαν.
Ένας «Παράξενος Τόπος» φαίνεται να υπάρχει στις Κολλίνες. Η τοποθεσία ονομάζεται «Γαύρος» και βρίσκεται ανατολικά του χωριού.
Ο «Γαύρος» είναι μία δασωμένη κοιλάδα λίγων στρεμάτων με ρυάκια, όμως... έχει κακή φήμη. Η περιοχή έχει περίεργη ατμόσφαιρα και οι γονείς φοβούνταν και δεν άφηναν τα παιδιά τους να πηγαίνουν μόνα εκεί.
Λέγεται μάλιστα πως πολύ παλιά, είχαν πάει στον Γαύρο κάποιοι ελληνοαυστραλοί Κολλινιάτες για εκδρομή. Όμως, κάποια στιγμή ενώ ήταν εκεί σταμάτησαν τα ρολόγια τους, έχασαν την αίσθηση του χρόνου, ένιωσαν ότι κάποιοι τους παρακολουθούν, τρομοκρατήθηκαν και τελικά προσπαθώντας να φύγουν έχασαν το δρόμο τους και βρέθηκαν σε κάποια άλλη, τελείως άσχετη περιοχή, στην οποία κανείς ποτέ από το χωριό δεν κατάλαβε πώς έφτασαν. Στο Γαύρο φυσικά έβγαιναν και νεράιδες που τις είχαν δει διάφοροι να χορεύουν.
Σκορτσινός
Στα ίδια πλαίσια με τις Κολλίνες κινείται και το κοντινό τους χωριό Σκορτσινός, τόσο από άποψη ποικιλίας, όσο και από άποψη ποσότητας θρύλων. Ένας μάλιστα από αυτούς είναι εξαιρετικός, έτσι καλό είναι να ξεκινήσουμε με αυτόν.
Ο θρύλος αφορά στο Χελμό, ένα μικρό κωνικό βουνό που βρίσκεται νότια του Σκορτσινού στις παρώρειές του μάλιστα, κατεβαίνοντας για Λακωνία, βρίσκουμε κάποιες πηγές του Ευρώτα.
Στον Χελμό έχουν αντιληφθεί πολλές φορές οι ντόπιοι να κόβουν βόλτες Άγνωστης Ταυτότητας Ιπτάμενα Αντικείμενα, τα γνωστά μας U.F.O., και μάλιστα από πολύ παλιά, σε βαθμό που πλέον η τοπική κοινωνία ψιθυρίζει ότι το βουνό αποτελεί... βάση εξωγήινων, από την οποία οι άγνωστοι επισκέπτες φεύγουν για το διάστημα, αλλά και ότι από εκεί έχουν επικοινωνία με άλλους εξωγήινους!
Την καταπληκτική αυτή πληροφορία μου έδωσε ο κ. Ρ.Α., ντόπιος γέροντας βοσκός, ο οποίος δεν παρέλειψε να μου περιγράψει και δικές τους εμπειρίες με παρόμοια φαινόμενα:
Ήταν το 1939, όταν ο μάρτυρας πρωτοείδε 2 Α.Τ.Ι.Α. που έλαμπαν, να περνούν αστραπιαία από βορειοδυτικά προς τα νοτιοανατολικά πάνω από το λόφο «Μανιτάρι», που βρίσκεται ανατολικά του Σκορτσινού αλλά και το 1965, ο ίδιος μάρτυρας που βρισκόταν στη στάνη του στην τοποθεσία «Ασημόλακκα», στη νότια πλευρά του Χελμού, είδε να πετάει από πάνω του ένα μεταλλικό και στρογγυλό αντικείμενο, το οποίο έκανε τον τόπο από κάτω του να λάμπει. Λίγο αργότερα, λέει ο μάρτυρας, του επιτέθηκε πολεμικό αεροπλάνο κι αυτό έφυγε.
Να λοιπόν ένας τόπος που σίγουρα έχει πολλά να προσφέρει στους ερευνητές τέτοιων φαινομένων, αλλά και σε εμάς, μια και όπως έχουμε ξαναπεί, μάλλον το φαινόμενο των Α.Τ.Ι.Α. υπάγεται στη σύγχρονη λαογραφία μας.
Πάντως, όσο σκέφτομαι τα όσα συμβαίνουν εκεί κάτω στο Σκορτσινό, δεν μπορώ να αντισταθώ στον πειρασμό να κάνω κάποιους αναπόφευκτους συσχετισμούς με παρόμοιες αλλά μάλλον σημαντικότερες περιπτώσεις, που ακούγονται συχνά-πυκνά σε όλη την περιφέρεια του γειτονικού - και πόσο μυστηριώδους -Ταΰγετου. Όπως, για παράδειγμα, τις ιστορίες που κυκλοφορούν σε κάποιο φαράγγι της Καρδαμύλης (Μεσσηνίας) ότι εμφανίζονται κάποιες μεγάλες φωτεινές σφαίρες που το διασχίζουν με υψηλή ταχύτητα, τα «διαστημικά ζώα» όπως τα αποκαλούν οι ντόπιοι, τα οποία σκοτώνουν - με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο - ανθρώπους- ή για κάποια μονολιθικά κτίσματα κάπου κοντά στην περιοχή του καταφυγίου του Ορειβατικού Συλλόγου Σπάρτης, για τα οποία, επίσης, λέγεται ότι ήταν βάση εξωγήινων... και τόσα άλλα, που, όμως, δεν έχουν θέση σε αυτό το άρθρο.
Θα επιστρέψουμε λοιπόν στο Σκορτσινό, να δούμε και τις υπόλοιπες παραδόσεις του.
Πάλι στο Χελμό, πάνω στον οποίο οι ντόπιοι τοποθετούσαν το Αράκλωβο, οι ντόπιοι λένε ότι υπήρχαν υπόγειες στοές, που χρησιμοποιούσαν οι πολιορκημένοι για να διαφεύγουν από τους εχθρούς τους και τους έκαναν επίθεση από έξω. Κάτω από το κάστρο μάλιστα λέγεται ότι υπήρχε χρυσός αργαλειός και χρυσή γουρούνα με γουρουνόπουλα, ενώ εκεί ψιθυρίζεται ότι κάποιοι βρήκαν χρυσά αντικείμενα και διάφορους θησαυρούς.
Και η τοποθεσία «Ασημόλακκα» του Χελμού, που είδαμε λίγο πριν, λέγεται ότι πήρε το όνομα της από έναν τσοπάνη που έβρασε το χώμα εκεί και έβγαλε ασήμι, ενώ υπάρχει και παράδοση ότι τα μεσάνυχτα έβγαινε στην Ασημόλακκα αράπης που έβοσκε τις λίρες του.
Ακόμα, λέγεται ότι θησαυρούς είχαν βρει και στην εκκλησία του Αγίου Βασιλείου, που βρίσκεται ανατολικά του χωριού, ενώ αράπης που εξαφανιζόταν κάθε φορά που τον πυροβολούσε κι έπειτα εμφανιζόταν πάλι είχε δει κάποιος χωρικός σε έναν γκρεμό μεταξύ των χωριών Καλτεζές και Κολλίνες.
Οι κάτοικοι του Σκορτσινού μου μίλησαν για διάφορους στοιχειωμένους τόπους του χωριού τους: νεράιδες έβγαιναν γενικά σε όλα τα ρέματα του χωριού, όπως στο ποτάμι «Κουτεριάνος», δίπλα στο χωριό"
- στο «ρέμα Μουγκού», δυτικά του χωριού έβγαινε γουρούνα με 12 γουρουνόπουλα
- στη θέση «Βαρδούκα», έξω από το χωριό, στα σύνορα της Αρκαδίας με τη Λακωνία, ο μακαρίτης ΓΙ. έβλεπε νεράιδες.
- μέσα στο χωριό, στην τρύπα «Παλιοπήγαδο», έβγαινε μια γριά με ένα κουδούνι, κάτι που φόβιζε πολύ τον κ. Ν.Π., ο οποίος απέφευγε να περάσει από κει.
Ακόμα, ανεμοξούρες είχαν δει στο λόφο «Μανιτάρι» και στη γνωστή μας «Ασημόλακκα».
Στο «Δίρρεμα», μια τοποθεσία λίγο πιο κάτω από τις πηγές του Ευρώτα, μια νεράιδα... ενοχλούσε κατά καιρούς κάποιον παλαιό που συνήθιζε να κοιμάται με τα ζώα του εκεί. Τον συμβούλευσαν τότε να κόψει τη... ρώγα από το στήθος της, κάτι που έκανε και η νεράιδα εξαφανίστηκε!
Ολοκληρώνουμε με το Σκορτσινό, αλλά και με αυτό το άρθρο, αναφέροντας μια σημαντική πληροφορία που βεβαιώνουν οι κάτοικοι: Παλιά , όταν προκαλούσαν οι νεράιδες τα παλικάρια του χωριού, (απ' ό,τι φαίνεται οι νεράιδες του Σκορτσινού ήταν προχωρημένες!) οι μανάδες τους τους έβαζαν στο ρούχο ένα φυλαχτό το οποίο αποτελούσαν:
- η «ανανίδα», που ήταν κλωνάρι ενός φυτού
- η «φολαρίδα», που ήταν αγκάθι μονόκλωνο και
- «της κολοβής το αυγό», αυγό δηλαδή της χελώνας.
Το φυλαχτό είχε αποτελέσματα απ' ό,τι φαίνεται, μια και οι νεράιδες στη θέα του το έβαζαν στα πόδια! (!!!)
Μ.Τ.
